Ασκληπιός, ο πρώτος θεραπευτής της ψυχής διά μέσου των ονείρων

           Ιατρέ του πόνου μας, Ασκληπιέ, ξεκινώ το εγκωμιό σου, υιέ του Απόλλωνος, που αναδύθηκες μέσα από την θεϊκή Κορωνίδα από το Δώτιο πεδίο, κόρη του Βασίλια Φληγύα Μέγας στην ανθρωπότητα, Κατευναστή των σκληρών δεινών, και έτσι σε καλωσορίζω, Δάσκαλε. Με τον ύμνο αυτό δέομαι προς Εσέ.

                Ο Ασκληπιός, υιός της Κορωνίδας και του Απόλλωνος, ήταν ένας ευγενικός θεραπευτής και διδάσκαλος. Τα θεραπευτικά ιερά του ξεπερνούσαν σε αριθμό τα 300 και κάποια από αυτά λειτουργούσαν για περισσότερο από 1000 χρόνια. Από τη Μ.Ασία μέχρι τη Ρώμη οι ασθενείς από όλες τις κοινωνικές τάξεις συνέρρεαν για να θεραπεύσουν ασθένειες σωματικές ψυχολογικές ή πνευματικές που δεν επιδέχονταν άλλη θεραπεία.

 Το είδος της θεραπείας που λάμβανε χώρα στα Ασκληπιεία ονομαζόταν "Εγκοίμηση" και είχε ως εξής: Εξαγνισμό μέσω νηστείας, Κάθαρση μέσα από τραγωδίες και Θεραπεία μέσω των ονείρων. Οι αρχαίοι πίστευαν πως ο θεός επισκέπτονταν τον ασθενή με τη μορφή του ή με τη μορφή ζώου (θηριομορφισμός του θεού), ως φίδι, σκύλος ή πετεινός.

 Ένα από τα σημαντικότερα Ασκληπιεία της εποχής ήταν η Επίδαυρος. Στην Επίδαυρο αρχικά οι ασθενείς εξαγνίζονταν και έπειτα  περίμεναν μέσα στο "άβατον του Ασκληπιού", το πρώτο όνειρο που θα τους επισκεπτόταν. Το Άβατον ήταν ο θάλαμος της ύπνωσης. Κατά την ύπνωση τους στο άβατο, ο ασθενής οδηγείτο σ ένα στενό θάλαμο που τον περιέκλειε σαν μήτρα. Εκεί περίμενε επί ώρες ή επί ημέρες, για το θεραπευτικό όραμα όπου ο Ασκληπιός θα έκανε την εμφάνισή του - ως θεός, άντρας, αγόρι, φίδι ή σκύλος. Ο θεός άγγιζε το σημείο που έπασχε και έδινε συμβουλές στον ασθενή. Έτσι επιτυγχάνονταν η θεραπεία. Αυτή ήταν η λεγόμενη "επιφάνεια", δηλαδή η επίσκεψη του θεού μέσω ενός θεραπευτικού ονείρου.

                         

              Το θαυμαστό θέατρο της Επιδαύρου, χωρητικότητας 14.000 ατόμων, κτίστηκε γύρω στο 400 π.Χ, με τις αμοιβές και τα δώρα που εισπράτονταν από τις θεραπείες. Η πρωτοφανής σχέση του θεάτρου με τη θεραπεία, έγκειται στο σκοπό του δράματος, δηλαδή στην Κάθαρση. Κάθαρση είναι η έντονη συναισθηματική, ψυχολογική και σωματική διαδικασία που φέρνει στην επιφάνεια, ενδυναμώνει και αποκαθαίρει τα συναισθήματα. Η Ελλάδα είναι αυτή που δημιούργησε τις δυνατότητες για κάθαρση μέσω της τραγωδίας, του λόγου, και των ιερών τελετουργιών θρήνου και εξαγνισμού. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, σκοπός της τραγωδίας είναι η κάθαρση, ειδικά ο εξαγνισμός μέσω του ελέους και του φόβου. Η Ελληνική τραγωδία δεν δραματοποιεί προσωπικές ιστορίες, αλλά ιστορίες από το συλλογικό ασυνείδητο. Η ίδια η τραγωδία αποτελεί ένα συλλογικό όνειρο ή τελετουργία.

Σύμφωνα με το Νίτσε, η ελληνική τραγωδία επιτυγχάνει την τέλεια ισορροπία ανάμεσα στην απολλώνια εκδήλωση της ονειρικής εικόνας - την οποία συνιστά το έργο και η παράσταση - και σε μια διονυσιακή μέθη – την παράδοση σε συναισθήματα που μας παρασύρουν σε μια υπέρβαση του εαυτού μας. Μας δίνεται ταυτόχρονα και το όνειρο και η εμπειρία της έκστασης στον κόσμο του ονείρο.

Το άτομο που υποφέρει ανίσταται, μεταμορφώνεται, φωτίζεται και διαφωτίζεται, ανακαλύπτωντας πως αποτελεί και ο ίδιος στοιχείο του μύθου. Η θεραπεία είναι το άλμα έξω από τον πόνο και μέσα στον μύθο. Όταν κάποιος βλέπει τον προσωπικό του αγώνα να αντικατοπτρίζεται στην ιστορία ενος μύθου, νιώθει αυτόματα ανακούφιση. Όπως εύστοχα τοποθετήθηκε ο Τζόζεφ Κάμπελ, «η ενοχή είναι αυτό που εξαλείφεται από το μύθο». Το προσωπικό δράμα κάποιου, με ακρίβεια αποτυπωμένο στην δομή μιας αρχαίας ιστορίας, υποδεικνύει σε αυτόν που υποφέρει πως δεν είναι ανώφελος, αλλά μάλλον μια απαραίτητη δοκιμασία που ενέχει κάποιο αιώνιο του ανθρώπινου δράματος.

Μια άλλη μέθοδος προσέγγισης του αρχαίου τρόπου ζωής συνίσταται στην πιστή αναπαραγωγή του τυπικού των μύθων. Μελετώντας προσεκτικά τους μύθους, τους θρύλους και τις αρχαίες παραδόσεις, μπορούμε να εντοπίσουμε το τυπικό για την τέλεση ιεροτελεστιών, τελετουργικών, ευλογιών, προσευχών και δοκιμασιών. «κάθε στοιχείο του μύθου παραμένει ζωντανό: το τυπικό, η πλοκή, ο περιβάλλων χώρος και η αρχαϊκή νοοτροπία ενός χαμένου μέσα στον χρόνο κόσμου. Έτσι, ο αρχαίος κόσμος είναι ανακτήσιμος ...» Οι μύθοι δεν μας αποκαλύπτουν μόνο τα αιώνια θέματα του ανθρώπινου δράματος, αλλά μας μιλούν και για το πώς, πότε, πού, με ποιούς και με τι τρόπο εξελίσσονταν αυτά τα δρώμενα στον αρχαίο κόσμο. Μπορούμε να επιλέξουμε να αναπαραστήσουμε τους μύθους, όχι απορρίπτοντας το παρόν μας για μια επιστροφή στο νεκρό παρελθόν, αλλά με άνετες, απλές και προσαρμοσμένες στην σύγχρονη πραγματικότητα μεθόδους, που αναζωογονούν και ανανεώνουν αυτήν την πραγματικότητα, επιτυγχάνοντας μια σύνθεσή  της με το αιώνιο. Όπως ο Λαο τσε δίδασκε «Μείνε με τους αρχαίους, πορεύσου με το Παρόν». 

           Η κατάδυση στον μύθο είναι εφικτή με διάφορους τρόπους: Με την καθοδήγηση ενος θεραπευτή, με μια τελετουργική προσέγγιση στην Φύση ή με ταξίδια ανά την υφήλιο. Με όποιο τρόπο και αν ακολουθήσουμε μια τέτοια πορεία στα βάθη του μύθου, το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο: το άτομο ανακαλύτει την θέση του στο σύμπαν, ο φόβος και η αρνητική επίδραση που ξυπνάει στον καθένα μας η ψυχοπαθολογία μετατρέπεται σε αίσθηση συμμετοχής σ΄έναν αιώνιο, οικουμενικό αγώνα. Στον μύθο μοχθούμε όχι για τον εαυτό μας, αλλα για όλη την Ανθρωπότητα.

Σήμερα, ο άνθρωπος έχει ανάγκη την θεραπεία της ψυχής του, όσο ποτέ άλλoτε. Οι ειδικοί παραδέχονται ότι όλες οι παθήσεις έχουν σημαντικές ψυχοσωματικές διαστάσεις. Πολλές ασθένειες προέρχονται απο την ψυχή. Άλλες φτάνουν στην κορύφωση τους μετά από καιρό, όταν η ψυχή έχει πια αποτύχει να εκφράσει τα συναισθήματα, τις ανάγκες, τις ανισορροπίες και τις διαταραχές της μέσω του σώματος. Κατά συνέπεια οι ψυχοσωματικοί παράγοντες παίζουν κεντρικό ρόλο στην αποκατάσταση της λειτουργίας του ενιαίου συστήματος Σώματος-Νου.

Όπως δίδασκε ο Ιπποκράτης, είναι απολύτως απαραίτητο να αντιμετωπίζεται ο άνθρωπος ως σύνολο, ώστε να επιτευχθεί η σωστή και ολοκληρωμένη θεραπεία κάθε ασθένειας. Η σύγχρονη ιατρική αντιμετωπίζει τα σώματα ως μηχανές προς επιδιόρθωση, αγνοώντας τους περίπλοκους ψυχο-πνευματικούς παράγοντες που διέπουν την εξέλιξη της υγείας μας. Η χρήση των φαρμάκων επιδιώκει μόνο την εξαφάνιση του πόνου, ενώ θα έπρεπε να αφουγκραζόμαστε τι προσπαθούν να μας πουν για την εσωτερική μας κατάσταση.

 Για να αφυπνίσουμε τις Θείες δυνάμεις της ίασης στην ζωή μας και να εισέλθουμε στο πεδίο του ζωντανού μύθου, δεν χρειάζεται να εγκαταλείψουμε την ενδεχόμενη πίστη μας στον μονοθεϊσμό ή στον σύγχρονο τρόπο σκέψης. Το μόνο που χρειάζεται είναι να προσωποποιήσουμε την θεραπευτική δύναμη του πρωταρχικού Ενός και να της επιτρέψουμε να εισέλθει εντός μας. Σύμφωνα με τον Πρόκλο, «...ο Ασκληπιός είναι αυτή η πλεύρα του Θείου που αποτρέπει το σύμπαν να ασθενήσει ή να γεράσει, και τα στοιχεία της Φύσης από το να χαλαρώσουν τους άφθαρτους δεσμούς μεταξύ τους». 
 

          

           Ο Ασκληπιός διαθέτει τρία ιερά ζώα-σύμβολα που παίζουν σημαντικό ρόλο στη θεραπευτική διαδικασία: το φίδι, το σκύλο και τον πετεινό.

 Το φίδι εκπροσωπεί τη μητέρα Γη, καθώς και κάθε είδους μεταμόρφωση. Σε όλες τις παραδόσεις , εκτός αυτή του ιουδαιο-χριστιανισμού, η μορφή του φιδιού είναι φορέας αγαθοεργών και ευπρόσδεκτων δυνάμεων.Η λατρεία των φιδιών και η σύνδεσή τους με θεραπευτικές ιδιότητες ήταν ευρύτερα γνωστές σε όλη τη μεσογειακή λεκάνη. Ο Ασκληπιός κατείχε αυτή την τέχνη θεραπείας μέσω των φιδιών κυρίως σε συμβολικό επίπεδο. Η αλλαγή του δέρματος του φιδιού συμβόλιζε την εσωτερική αλλαγή και μεταμόρφωση. Όταν ονειρευόμαστε φίδια είναι σαν να εχουμε κοιμηθεί σε άβατον. 

              Ο Ασκληπιός παριστάνεται κρατώντας μία μεγάλη ράβδο τυλιγμένη με ένα μεγάλο φίδι, καθώς και το, γνωστό σε όλους μας σύμβολο της ιατρικής, Κηρύκειο του Ερμή, είναι η ράβδος γύρω στην οποία ελίσσονται δυο φίδια, που έχουν διττή ιδιότητα μη γνωρίζοντας εκ των προτέρων εάν η επίδραση τους θα είναι ευεργετική ή επιβλαβής και αυτό γιατί εξαρτάται και καθορίζεται πάντα από τις συνθήκες και τη διάθεση του ¨Εγώ¨, που σχετίζεται με τις δυνάμεις του Ασυνείδητου. Εάν το αναδυόμενο υλικό του ασυνείδητου βοηθήσει στην επούλωση και θεραπεία ή εάν προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερη βλάβη, εξαρτάται καθαρά από τέσσερεις μεταβλητές: τη στάση του Εγώ μας απέναντι σ αυτό, τους θεούς καθοδηγητές που το βγάζουν στην επιφάνεια βοηθώντας μας να το χρησιμοποιήσουμε, το περιβάλλον και τη κοινωνία που λειτουργούν σαν δοχεία αποθήκευσης υλικού, καθώς και τον τρόπο που αυτό απελευθερώνεται-κατα λάθος, ή απο τραυματική εμπειρία, από διαδική σύγκρουση ή κατά τη διάρκεια θρησκευτικών τελετουργιών και ιερών δρώμενων.

 «Ότι μας δηλητηριάζει, μπορεί να μας θεραπεύσει. Ότι μας θεραπεύει  μπορεί να μας δηλητηριάσει».

 Αρχαίος χρησμός του Απόλλωνος.

 Ως δεύτερο ζωο του Ασκληπιού συναντάμε τον καλύτερο φίλο του ανθρώπου, τον σκύλο, ένα ον πιστό και συμπονετικό προς το είδος μας. Ένα ζώο που μπορεί να λειτουργεί ως αγγελιοφόρος μεταξύ των ανθρώπων και του ζωικού βασιλείου. Σύμφωνα με έναν μύθο των Ινδιάνων Σενέκα, όταν οι άνθρωποι πρωτοδοκίμασαν κρέας, τα ζώα εγκατέλειψαν τη μέχρι τότε ενιαία κοινωνία και ανέπτυξαν διαφορετικές γλώσσες. Τότε ο Δημιουργός έδωσε ως δώρο στους ανθρώπους τον σκύλο, ώστε να υπάρχει πάντα ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ αυτών και της υπόλοιπης Φύσης. Ο σκύλος συχνά σε πολλές δοξασίες είχε τον ρόλο του ψυχοπομπού. Είναι τα πιό κατάλληλα ζώα να μας οδηγήσουν στον κόσμο των πνευμάτων, γιατί έχουν την ικανότητα να ακολουθούν την αλάνθαστη διαισθησή τους.

          Το τρίτο ιερό ζώο του Ασκληπιού, και πιο προτιμητέο για θυσίες ήταν ο πετεινός. Για την ακρίβεια ο πετεινός θυσιάζοταν μόνο στον Ασκληπιό και σε κανέναν άλλον θεό. Ο πετεινός είναι το ζώο που δρασκελίζει το γιν και το γιανγκ, το φως και το σκοτάδι, την ημέρα και την νύχτα. Μας αφυπνίζει την συνειδητότητα ξυπνώντας μας στο λυκαυγές, και μας αποσπά από τα όνειρα, τα όνειρα εκείνα μέσα από τα οποία θεράπευε ο Ασκληπιός, φέρνοντας στην επιφάνεια της συνειδητότητας τον ίδιο τον πυρήνα της οδύνης. Το εγερτήριο σάλπισμα του, αφυπνίζει σηματοδοτώντας την απομάκρυνση από τα όνειρα, συμβολίζει την αποτελεσματική παρέμβαση του θεραπευτή, που βγάζει από το σκοτάδι του ασυνειδήτου, την πάθηση και την επαφή με το Θείο και τα εκθέτει στο λαμπρό φως της επίγνωσης και της διαθεσιμότητας.

               Ο Σωκράτης και ο μαθητής του Πλάτωνας, πίστευαν στις δυνάμεις του Ασκληπιού. Ο Πλάτων δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στις τελευταίες στιγμές του μεγάλου φιλοσόφου λόγω ότι ήταν ασθενής. Την προηγούμενη μέρα, ο Σωκράτης συμβούλεψε τον Πλάτωνα «να απευθυνθεί στο ιερό του Ασκληπιού για να θεραπευτεί, αλλά να μην ξεχάσει όταν θα ξυπνούσε θεραπευόμενος από την ασθένεια να θυσίαζε έναν πετεινό». Ο Σωκράτης πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας του μέρας με τους μαθητές του, λέγοντας τους ότι ο θάνατος δεν είναι τίποτα άλλο πάρα ο διαχωρισμός της ψυχής απο το σώμα. Ο μεγάλος αυτός φιλόσοφος μας άφησε λέγοντας ότι ο θάνατος είναι η θεραπεία του πόνου της ψυχής.

 Η θεραπεία της ψυχής πρέπει να ξεκινά από την μικρή μας ηλικία, και να σταματά μόνο με τον θάνατο μας. Ο ύπνος, δίδυμος αδερφος του θανάτου, μας χαρίζει απλόχερα τα όνειρα. Τα όνειρα δεν έχουν ούτε χρόνο, ούτε συγκεκριμένη πηγή, προέρχονται από εκεί που έχουμε στρέψει την προσοχή της ύπαρξής μας. Άλλοτε μας θεραπέυουν, και άλλοτε μας οδηγούν σε περίεργα μονοπάτια. Είναι πολλοί αυτοί που ταξίδεψαν μέσα από τα όνειρα τους, ή είδαν ένα πιθανό σενάριο του μέλλοντος τους, άλλοι εγκλωβίστηκαν στο αστρικό ή μεσο-αστρικό πεδίο, που βασιλεύει ο πρίγκιπας της πλάνης, και πλανεύτηκαν με όσα είδαν, ώντας βέβαιοι οτι έζησαν κάτι το αληθινό. Ο ύπνος μας φέρνει σε επαφή με έναν κόσμο γεματό πιθανότητες που μπορούν να υλοποιηθούν στο παρόν μας. Είναι η μόνη αληθινή διέξοδος της ψυχής όσο βρίσκεται στο υλικό σώμα, και ο μόνος τρόπος για να λάβει πραγματικές πληροφορίες απο κοσμικά επίπεδα που την βοηθούν να διατηρήσει τον προεπιλεγμένο από την ίδια, δρόμο της επί γης, αφού η λήθη μας απαγορεύει συνειδητά να θυμηθούμε τα συμβάντα ανάμεσα στις ενσαρκώσεις μας. Με λίγα λόγια, όταν το σώμα ξυπνά, το αληθινό μέρος της ψυχής κοιμάται. Όταν το σώμα κοιμάται, τότε η αφύπνιση ξεκινά.

 Τα όνειρα είναι ζωντανές εμπειρίες της ψυχής και ως προσωπικές ψυχικές μας εμπειρίες πρέπει να αντιμετωπίζονται, αντί να αναλύονται απλώς και να ερμηνεύονται. Η ανάλυση θα πρέπει να υποστηρίζει και να καθοδηγεί την εμπειρία του ονείρου, όχι να την υποκαθιστά. Όταν ξυπνάμε το πρωί, θα έχουμε όφελος αν ρωτήσουμε τον εαυτό μας: « τι έκανα στα όνειρα εχθές το βράδυ;» αντί του «Πως να ερμηνεύσω το όνειρο αυτο;»

               Πρέπει να εγκαταλείψουμε τον συνηθισμένο χώρο και χρόνο της καθημερινότητας μας. Να βρούμε γαλήνια μέρη μέσα στην φύση, στα δάση, στην θάλασσα ή στο βουνό. Μακριά απο ότι μας αναγκαζεί να είμαστε δούλοι της καθημερινότητας μας. Αυτός ο χώρος ο άγνωστος ας γίνει το ιερό μας, ας γίνει η μήτρα του άβατου ιερού μας. Με σύγχρονους όρους, η κάθαρση μπορεί να απαιτεί αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η νηστεία και άλλων περιορισμών. Την σωματική αποκάθαρση με λούσιμο και άλλες μορφές καθαρισμού συμπεριλαμβανομένης της εφίδρωσης, του ατμόλουτρου, της απλής και καθαρής ενδυμασίας. Την αποχή από το σεξ, το διάβασμα, την τηλεόραση και από αλλες παρόμοιες καθημερινές δραστηριότητες, με παράλληλη εισαγωγή άλλων, όπως το περπάτημα, ο διαλογισμός, η τήρηση σιωπής και ότι άλλο μας απομακρύνει από τις παρεμβολές του καθημερινού βίου. Τέτοιες  ολοκληρωμένες πρακτικές που αφορούν το σώμα και το πνεύμα, είναι καταλυτικές για μια εμπειρία «υπό συνθήκες ύψιστης αφύπνισης».

Αυτές οι τεχνικές επιφέρουν «αυτοσυγκέντρωση και επαφή με το Παρόν», η οποία όταν είναι αρκετά ισχυρή, οδηγεί σε ένα άλλο επίπεδο συνειδητότητας. Με άλλα λόγια η Κάθαρση απαιτεί την πλήρη κατάργηση των ορίων που συνήθως θέτει το Εγώ μας. Κατά την διάρκεια της τελέτης, τα όρια θα επαναπροσδιοριστούν κατά τρόπο που να εξυπηρετούν καλύτερα την υγεία και τις λειτουργίες μας

Μετά την Κάθαρση, την ανάπαυση και την πλήρη αποστασιοποίηση από την καθημερινότητα, μπορούμε να εισέλθουμε στο άβατο, στον ιδιαίτερο χώρο που είναι αφιερωμένος στην συνάντηση με το υπερ-ατομικό. Μπαίνουμε ντυμένοι ως ικέτες πλησιάζοντας την ύψιστη δύναμη ξυπόλυτοι, πλησιάζουμε τον Θεο απαλλαγμένοι από κάθε τι ενδεικτικό αυτής της εγκόσμιας ταυτότητας. Έτσι με την πίστη ότι ο Θεός, ο Λόγος, η Υπέρτατη δύναμη, γνωρίζει πλέον ποιοί πραγματικά είμαστε και τι ακριβώς έχουμε ανάγκη, προσφέροντας μας μια πιό ολοκληρωμένη ταυτότητα.

Υπάρχουν πολλες μορφές «θεμελιωδών ιεροτελεστιών». Αναζήτηση οραματισμού, πνευματικοί χοροί, ψαλμοί, βαθύς διαλογισμός, προσκύνημα σε ιερούς τόπους, κοπιαστικές ή επικίνδυνες εξορμήσεις στην φύση, ακόμη και ακραίες προκλήσεις, όλα αυτά μπορεί να συνιστούν μια θεμελιώδη ιεροτελεστία.

 Η θεραπεία της ψυχής απαλύνει τον πόνο της. 

Ο ύπνος, μας δίνει απαντήσεις και λύσεις όταν η σύγχρονη ιατρική δεν μπορεί να βοηθήσει. Λίγο πριν κοιμηθούμε, στο τέλος της ημέρας και λίγο πριν πεθάνουμε, στο τέλος της ζωής μας, εκείνες οι λιγοστές στιγμές, είναι τόσο σήμαντικες, όσο είναι ολόκληρη η μέρα μας, και η όλη η ζώη μας, γιατί ο ύπνος και ο θάνατος θα μας δώσουν την θεραπεία και τις απαντήσεις που χρειάζεται η ψύχη μας.

Αφιερώστε τον χρόνο πριν από τον ύπνο σας, σε σκέψεις που δεν αφορούν το παρελθόν ή το μέλλον, μην αποκοιμηθείτε ψάχνοντας για λύσεις στα προβληματά σας, μην κάνετε σκέψεις κα εικασίες για οτιδήποτε και κλείσουν τα βλέφαρα σας έτσι.. Δεν πρέπει! Κοιμηθείτε χώρις σκέψεις και άγχος, με την σιγουριά που αποκοιμιέται ένα μωρό στην αγκαλιά της μητέρας του. Οι λύσεις, οι απαντήσεις και οι θεραπείες, θα σας επισκεφτούν.

...ας εισέλθει...

...έχει δέκα μέρες...

...να εισέλθει, αφού πλυθεί...

...για να ελευθερωθεί, πρέπει να εξαγνιστεί πλήρως...

...με λευκό χιτώνα και με θειάφι, και με δάφνη...

...με ταινίες στα μαλλία που θα επιτρέψουν την πλήρη κάθαρση...

...ας πλησιάζει τον θεό...

Στο μεγάλο άβατο, στο εγκοιμητήριο...

Με αγνές λευκές θυσίες, στολισμένες με κλάδους ελιάς...

Μήτε δαχτυλίδια-σφραγίδες, μήτε ζώνη, μήτε...

...ξυπόλυτος...

...ας εισέλθει!

(Περιγραφή από το Ασκληπιείο της Περγάμου της εποχής του Γαληνού...)         

Βιβλιογραφία: Η θεραπεία της ψυχής μέσα από τα όνειρα. 
Edward Tick
Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ

Η μετάπτωση των ισημεριών και η μεταμόρφωση των θεών

Ανάλογα με την σκοπιά που εποπτεύουμε την εξέλιξη, ανάλογα με το ποιόν του ελέγχου,  το πνευματικό επίπεδο και την υπάρχουσα γνώση, η οροθέτηση κατά μήκος της γραμμής του χρόνου των σημείων εκείνων που προσδιορίζουν μία μετάβαση, το τέλος μίας εποχής και την αρχή μίας νέας, αλλάζουν. Ο Ησίοδος λόγου χάριν αναφέρθηκε σε χρυσή, αργυρή, χάλκινη, ηρωική και σιδηρά εποχή. Ο αρχαιολόγος θα μιλήσει για εποχή του λίθου, του χαλκού, του σιδήρου ενώ ο κοινωνιολόγος θα αναφερθεί σε ιστορικές περιόδους όπως του Διαφωτισμού και της Αναγέννησης. Ο θεολόγος για εποχή προ πτώσεως, μετά πτώσεως, προ και μετά Χριστού κοκ. Ο ερμητισμός σαν ένα σώμα πολλών συστηματοποιημένων φιλοσοφικών και αλχημικών πρακτικών έχει αρκετές ενδιαφέρουσες χρονογραμμές ,σε σχέση με την οροθέτηση των μεταβατικών περιόδων, με πιο γνωστή αυτή που αναφέρεται στις «μεταπτώσεις των ισημεριών». Εδώ θα κάνουμε μερικές διασκεδαστικές αναφορές. 

Από τα αρχαία χρόνια πολλές παραδόσεις μεταφέρουν γνώση που αφορά τις κινήσεις της γης, τη κίνηση του ήλιου γύρω από τον δικό του διπλό ήλιο (τετραπλό θα έλεγα εγώ), το ζωδιακό, τους πλανήτες αλλά και τις κινήσεις των αστέρων.  Οι τροχιές των αστέρων του νυχτερινού ουρανού συγκεκριμένα επηρεάζονται από τις κινήσεις της γης , αλλά σε πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα. Οι βαρυτικές δυνάμεις του ήλιου και τις σελήνης φαίνεται να αναγκάζουν τον άξονα περιστροφής της γης να περιδινείται αργά, εκτελώντας κίνηση συγγενική με τη γυροσκοπική, συμπληρώνοντας έναν κύκλο γύρω από τον πόλο της εκλειπτικής κάθε 25.920 χρόνια. (Εκλειπτική λέμε το επίπεδο το οποίο ορίζουν οι τροχιές των πλανητών γύρω από τον ήλιο –όλοι κινούνται πάνω σε ένα και μόνο επίπεδο- και το φανταζόμαστε σαν ένα δίσκο με κέντρο τον ήλιο.) Εξαιτίας αυτού ο βόρειος πόλος χαράζει μία τροχιά γύρω από τον κύκλο αυτό και κατά συνέπεια ο πολικός αστέρας δεν είναι πάντα ο ίδιος.  Σήμερα είναι το άστρο Α της Μικρής Άρκτου, το 2700 πΧ ήταν το ‘Α Δράκοντα, ο Θουμπάν,  ενώ το 12000 πΧ ήταν ο λαμπρός Βέγας της Λύρας. Για μακρές βέβαια περιόδους δεν υπάρχει καν πολικός αστέρας αφού ο άξονας περιστροφής της γης δεν ευθυγραμμίζεται με κανένα ορατό άστρο.

Επειδή ο πόλος λοιπόν μεταβάλλεται, αλλάζουν με βραδύ ρυθμό και οι πορείες των απλανών αστέρων. Η μετάθεση αυτή περιγράφηκε για πρώτη φορά επιστημονικά από τον Ίππαρχο τον 2^ο αιώνα πΧ αλλά πολλοί προγενέστεροι πολιτισμοί αναφέρθηκαν σε όψεις του φαινομένου αυτού μέσα από τις μυθολογίες τους. Λόγω της προαναφερόμενης μετάθεσης ο ήλιος κάθε έτους -οι παρατηρήσεις γινόντουσαν συνήθως κατά την εαρινή ισημερία - φαίνεται να μένει λίγο πίσω σε σχέση με τον ήλιο του προηγούμενου συμπληρώνοντας μία μοίρα κάθε 72 χρόνια. Το φαινόμενο αυτό της μετάπτωσης των σημείων ισημερίας και ηλιοστασίου που φαίνονται να κινούνται ανάδρομα ως προς του απλανείς αστέρες ονομάστηκε «μετάπτωση ισημεριών».

Θα αναρωτιέστε σίγουρα κατά πόσο οι μυθολογίες των διαφόρων πολιτισμών θα μπορούσαν να αντανακλούν μακρές ουράνιες μεταβολές. Όσο συσσωρεύεται η γνώση, η σύγχρονη σκέψη διευκολύνεται στο να γενικεύσει και να κάνει αποσυμβολισμούς. Όχι ότι θα μπορούσε κάποιος να ορίσει με ακρίβεια κάποιο όριο από το οποίο κι έπειτα σταματά η συμβολικότητα του μύθου και ξεκινά η ρεαλιστική του υπόσταση, αλλά έχει ενδιαφέρον στο σύνολο της η πεποίθηση που χτίζεται πως οι ουρανοί είναι σοβαρός και αποφασιστικός παράγοντας πολλών μυθολογικών συστημάτων και κατά συνέπεια και της ίδιας της εξέλιξης της ανθρώπινης συνείδησης. 

Η πτώση του δέντρου του κόσμου ή η εκδίωξη από την Εδέμ μπορεί να αποδοθεί σε κάποια από τις «μεταπτώσεις ισημεριών» του παρελθόντος ενώ ο κατακλυσμός στο τέλος κάθε εποχής αντιστοιχεί στην ίδια αυτή μετάθεση των αστερισμών, που χάνουν την σύνδεση του με τις ισημερίες και τα ηλιοστάσια. «Η πορεία της θρησκευτικής μας ιστορίας θα μπορούσε να προβλεφθεί, τόσο αναφορικά με το χρόνο όσο και με το περιεχόμενο, από την μετάπτωση των ισημεριών  διαμέσου του ζωδίου των Ιχθύων. » έγραψε ο Καρλ Γιουνγκ. Με το πέρασμα από το ζώδιο του Κριού στο ζώδιο των ιχθύων και δη στον πρώτο από τους δύο γεννήθηκε ο Χριστός. Με το πέρασμα στο δεύτερο ψάρι του ζωδίου γεννήθηκε ο υλικός ρασιοναλισμός μέσω του Καρλ Μαρξ. Παραφράζοντας τον Lon Milo DuQuette θα λέγαμε πως για τον  ερμητισμό, όπως τα ζώδια κατά τη διάρκεια του ετήσιου ταξιδιού του ήλιου προς τα εμπρός συμβολίζουν τις εποχιακές αλλαγές, έτσι κατά την διάρκεια του μέγα ενιαυτού των 25.920 ετών που ο ήλιος κινείται κατά πίσω στο ζωδιακό συμβολίζουν τις πνευματικές εποχές.

 

Οι θεμελιώδεις μύθοι όλων των πολιτισμών περιλαμβάνουν μία κοσμογονία, μία περιγραφή της προέλευσης του κόσμου, στην οποία το ζεύγος γη-ουρανός προβάλλει μεταξύ των πρώτων στοιχείων. Από κει καθοδικά ξεπροβάλλει ένας πλούσιος καμβάς ουράνιων και γήινων μεταφορών που προσωποποιούνται σε ένα πάνθεο αρσενικών και θηλυκών θεοτήτων. Θεότητες που είχαν αντιστοιχία σε κάποια πλανητική ενέργεια ή σε κάποια φυσική δύναμη. Οι ηλιακοί, σεληνιακοί θεοί, θεοί του κυνηγιού, της γονιμότητας ονομάστηκαν Απόλλων, Οσίρις, Άρτεμις και Δήμητρα ή αλλιώς ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος και μήκος την εποχή και τις ανάγκες. Στην πορεία δεν χάνονταν, αλλά άλλαζαν -και ακόμη αλλάζουν ονόματα- και ποιότητες, όπως ο ήλιος δεν χάνεται από το πέρασμα του από ζώδιο σε ζώδιο κατά τη μετάπτωση ισημεριών, όπως οι πλανήτες συνεχίζουν να φέρνουν βόλτα στο διάστημα και να αντανακλούν τις κοσμικές ακτινοβολίες από διαφορετικές γωνίες και όπως οι φυσικές δυνάμεις συνεχίζουν να εκδηλώνονται.

Οι αλλαγές στο χαρακτήρα και στη σπουδαιότητα των θεοτήτων συμβαδίζουν με την εικόνα που έχει η κοινωνία για τον ίδιο της τον εαυτό. Αναλογιστείτε λόγου χάριν το πέρασμα από τη μητριαρχική στη πατριαρχική κοινωνία –την εποχή του Ταύρου- και πως συνοδεύτηκε από τη βροντερή περιφρόνηση των θηλυκών θεοτήτων προς όφελος των αρσενικών. Ή τη μεταμόρφωση του Πάνα με το πέρασμα στους Ιχθείς από ένα θεό που ξεκίνησε σαν αξιαγάπητος, παιχνιδιάρης, προστάτης των βοσκών, κυνηγών και αλιέων και ήταν συνυφασμένος με την φύση και κατέληξε υπερφυσικό σημείο όλων των παγανιστικών θεοτήτων.  Το κοκκινωπό χρώμα του και τα κέρατα του αποτέλεσαν τα χαρακτηριστικά του πρίγκιπα του Κακού στην εποχή των Ιχθύων, του σατανά. Ανάλογα την περίπτωση το λοιπόν αυτές οι τροπές στα χαρακτηριστικά ενός τοπικού πάνθεου μπορεί να είναι γεωπολιτικές, ανθρωπολογικές, πολιτισμικές, κοινωνικές και σε βαθύτερη ανάλυση να προδίδουν μεταβολές αντίληψης.

Οι ιδέες του παλαιού μηχανισμού είναι αναπότρεπτο να αποκηρυχθούν από την ίδια ιστορική ορμή που φέρνει τις μεταβολές. Όσοι συμμετέχουν στις τελευταίες είναι φυσιολογικό να αποδοκιμάζουν όσα ανατρέπουν. Η πρωτοχριστιανική εκκλησία για παράδειγμα φρόντισε μεταξύ άλλων, παράλληλα με την δαιμονοποίηση των πρότερων εικόνων και την διάδοση του μύθου που ήθελε με τη γέννηση του Χριστού όλα τα μαντεία να σιγούν. Κι αν αυτήν την εξέλιξη την καταλογίζετε εις βάρος το ανερχόμενου χριστιανικού δόγματος της τότε εποχής αναλογιστείτε πως ίσως σήμερα οι πιο πολλοί να αδυνατούν να συλλάβουν τις επερχόμενες αλλαγές και να αποτελούν τροχοπέδη στην εξέλιξη. Φαίνεται πως κάποιοι άνθρωποι κατά τη διάρκεια αυτών των μεταβολών είναι πιο διορατικοί και οσμίζονται την αλλαγή του καιρού -ή του Zeitgeist αν προτιμάτε- και συμπορεύονται με τις αλλαγές. Άλλοι  πάλι με βαθιά μέσα τους ριζωμένα τα αρχέτυπα της εποχής που μένει πίσω βρίσκουν τρόπους  να καθυστερήσουν την εξέλιξη. 

Η σπουδαιότητα των μεταβατικών περιόδων, παρόλο το πεπερασμένο της διάρκειας τους, έγκειται στο ότι χρωματίζουν πνευματικά, διανοητικά μία μεγαλύτερη περίοδο, την κοσμική εποχή που ακολουθεί. Όχι ότι αυτό αποτελεί άρνηση της σημαντικότητας των οποιωνδήποτε ζυμώσεων λαμβάνουν χώρα οποτεδήποτε και οπουδήποτε αλλά έχοντας υπόψη το μη συνεχές της ιστορικής εξέλιξης αντιλαμβάνεται κανείς ότι τα σημεία καμπής φέρουν και μεγαλύτερη βαρύτητα. Μία μικρή ανασκόπηση στις μεγάλες μεταβολές που παρατηρούνται κατά το πέρασμα από ένα ζώδιο σε ένα άλλο θα σας κάνει πιο σαφές γιατί τις τελευταίες δεκαετίες η μετάπτωση ισημεριών και τα περί αυγής της εποχής του υδροχόου έχουν ριζωθεί στη λαϊκή φαντασία. 

Δίνουμε πολύ συνοπτικά μερικά bullets:

• Εποχή του Λέοντα (~10000 πΧ) Σύμβολο ο χρυσός. Αναφορές στην Μου, Λεμουρία, στην Ατλαντίδα του Πλάτωνα, τους Μάγιας.  Ναοί αφιερωμένοι στο θεό ήλιο. Η  ανθρωπόμορφη αντιστοιχία αφορά τον ηλιακό ήρωα-βασιλιά.  

• Εποχή του Καρκίνου (~8000 πΧ) Κυριαρχία της σελήνης και τον θηλυκών θεοτήτων. Λατρείες που αναφέρονται στην μητέρα – γη. Στα ευρήματα που έχουμε από τους μηνωίτες έχουμε γυναικεία γλυπτά και φαλλικά ομοιώματα.  

• Εποχή των Διδύμων (~6000 πΧ) Πέρασμα από την προϊστορία στην ιστορία μέσω της τυποποίησης της γλώσσας, την ανάπτυξη του εμπορίου, την κίνηση πάνω στα γράμματα και την επικοινωνία. Η Μεγάλη θεά γίνεται τρισυπόστατη  (παρθένα – μητέρα -γριά) γεγονός που δείχνει πως η αντίληψης της ιστορίας φέρνει την αντίληψη της εξέλιξης-μεταμόρφωσης στο πέρασμα του Χρόνου. 

• Εποχή του Ταύρου (~4000 πΧ) Η αυγή του πολιτισμού όπως τον αντιλαμβανόμαστε σήμερα. Τα παγανιστικά πάνθεα αποκτούν τη γνωστή τους μορφή. Η εξασθένηση της δύναμης της Μεγάλης Θεάς προς όφελος πατριαρχικών μοτίβων. Συνέπεια αυτού η αχνή εμφάνιση του αρχέτυπου του πολέμου. Υλισμός.

• Εποχή του Κριού (~2000 πΧ) Η ηλιακή λατρεία ενισχύεται. Η θεολογική θεωρία έχει να κάνει με το κύκλο του πατρός – υιού, του θνήσκοντος θεού-υιού που νικά τον πατέρα και γίνεται πατέρας, και της παρθένου – πόρνης - ιέρειας μητέρας -συζύγου. Πόλεμος Πατήρ Πάντων, ανάπτυξη πολεμικών τεχνικών. 

• Εποχή των Ιχθύων (~0) Τυποποίηση των δογμάτων-πανθέων, μεταμόρφωση των παγανιστικών λατρειών σε πιο αφηρημένες μυστηριακές. Οι ηλιακοί μύθοι, ο θνήσκων θεός, παίρνουν ακόμη πιο συμβολική μορφή. Έλλογη προσπάθεια προς οικουμενικό θεό. Συστηματοποίηση των παρελθόντων θρησκευτικών φόρμουλων με υιοθέτηση του χαμηλότερου κοινού πνευματικού παρανομαστή. Ανέφικτα ρεύματα ελευθερίας και αγάπης. Ευαισθησία, αυτοθυσία και σκληρότητα, καταπίεση. 

• Εποχή του Υδροχόου (~2000μΧ) Μαρασμός των πατριαρχικών θεσμών, φεμινιστικά κινήματα, οικολογική συνείδηση, διαχείριση πόρων, ανθρώπινα δικαιώματα, έλεγχος πληθυσμού. Αντι-χριστιανικά –ιουδαϊκά-ισλαμικά προτάγματα. Ενδιαφέρον για την ίδια την εξέλιξη και όχι για θεωρίες και αφηρημένα ιδανικά. Ρεαλισμός. Αποκρυστάλλωση γνώσεων. Αντίληψη της ανάγκης για διαρκή ανάπτυξη και άρρηκτη συνέχιση της ύπαρξης.

Παρακολουθείστε μερικές ενδιαφέρουσες φράσεις του Καρλ Γιουνγκ «Όπως μας είναι γνωστό, έχουμε να κάνουμε με εκδηλώσεις ψυχικών αλλαγών, οι οποίες πάντα εμφανίζονται στο τέλος ενός Πλατωνικού μήνα και στην αρχή ενός άλλου. Κατά τα φαινόμενα, είναι αλλαγές στη μορφολογία των ψυχικών αρχετύπων ή των «θεών», όπως τα ΄λεγαν κάποτε, οι οποίες επιφέρουν ή συνοδεύουν μακροχρόνιες μεταμορφώσεις στη συλλογική ψυχή. Η μεταμόρφωση αυτή άρχισε με την ανατολή της ιστορικής περιόδου και άφησε τα ίχνη της, πρώτα στην εποχή του Ταύρου, η οποία βρισκόταν στο τέλος της, ύστερα στου Κριού και τελικά στων Ιχθύων, της οποίας η αρχή συμπίπτει με την ανατολή του Χριστιανισμού. Πλησιάζουμε τώρα σε αυτή τη μεγάλη αλλαγή, την οποία μπορεί να την αναμένει κάποιος όταν το εαρινό σημείο μπει στον Υδροχόο…». 

Όντως οι μεταβολές στα ψυχικά αρχέτυπα με την αρχή μίας εποχής φαίνεται να σημαδεύουν τις μακρές μεταμορφώσεις και να δικαιολογούν την κοινωνική πίεση και τις πνευματικές πολώσεις που παρατηρούνται κατά το μεταβατικό στάδιο. Ο Πλούταρχος είχε περιγράψει πως εναλλάσσονται ανά 3000 χρόνια οι θεϊκές δυνάμεις από κακές σε καλές. Είναι άλλωστε γνωστά τα καμπαλιστικά σχήματα όπου στην εσωτερική τους ερμηνεία οι θεοί της μίας εποχής γίνονται οι διάολοι της επόμενης. Και αυτό γιατί αυτός που νικά είναι η ανώτερη αυτό-εικόνα της ανθρώπινης φυλής και αυτός που χάνει είναι ο παλαιός εαυτός της.

ΠΗΓΗ: http://kinisiideon.blogspot.com/2011/10/blog-post.html